Cili është thelbi i natyrës dhe mekanizmave të belbëzimit?
Ekziston një shembull shumë i mirë në literaturën botërore që ndihmon për të kuptuar natyrën e belbëzimit. Alan Marshall, në I Can Jump Over Puddles, përshkruan një grua që kishte flokë të gjatë dhe të shëmtuar në mjekër. Njerëzit përreth saj pyesnin pse ajo nuk e rroi atë. Dhe fakti është se nëse ajo e rruan atë, ajo do të pranonte faktin e ekzistencës së tij. Do të duhej guximi të pranonit të metën tuaj, të përballeni me diçka jo tërheqëse për veten tuaj.
Ky krahasim na lejon të kuptojmë një aspekt të belbëzimit. Belbëzimi (në shumicën dërrmuese të rasteve) përpiqet të fshehë të metën e tij, ta mohojë, ta refuzojë, të hedhë përpjekje të mëdha në mënyrë që askush të mos kuptojë se ai belbëzon. Ai vazhdimisht lufton me belbëzimin e tij.
Kjo është, belbëzimi e mohon faktin e belbëzimit të tij. Ajo gjithashtu manifestohet në faktin se belbëzimi gjatë fjalës bën shumë përpjekje për ta fshehur.
Si do të sillet një person që mohon ekzistencën e dorës së tij? Ai do ta fshehë dorën, do ta maskojë, do të ketë frikë se dikush do të kuptojë se çfarë po fsheh, do të shqetësohet vazhdimisht. Sa më shumë që fsheh dorën, aq më shumë vëmendje do t'i kushtojë asaj, aq më i çuditshëm do të duket në sytë e të tjerëve.
Situata është e ngjashme me belbëzimin. Sa më shumë që një person përpiqet të mos belbëzojë, aq më shumë ai fillon të tensionohet, gjë që më pas intensifikon belbëzimin. Një person nuk mund të mendojë për diçka të pakuptimtë. Nëse ai mendon për frymëmarrje, ky është mendimi për të marrë frymë; nëse ai mendon të mos marrë frymë, atëherë ky është edhe mendimi për të marrë frymë. Nëse një person mendon për belbëzimin e tij, ky është mendimi i belbëzimit, por nëse ai mendon të mos belbëzojë, atëherë ky është i njëjti mendim. Gjithashtu, gjendja e belbëzimit është shumë e ngarkuar emocionalisht. Ankthi, frika dhe emocione të tjera negative shoqërojnë një person që belbëzon.
Këto reflektime çojnë në disa përfundime shumë interesante. Gjëja më e rëndësishme, për mendimin tim, është se është e kotë të luftosh belbëzimin. Kjo vetëm e forcon atë. Unë me të vërtetë dua të mos belbëzoj, por pikërisht me këtë dëshirë krijoj dhe intensifikoj belbëzimin. A nuk është paradoksale?
Kjo ndoshta luan një rol kryesor në faktin se problemet e të folurit zakonisht fillojnë të bien në një person që belbëzon pas moshës së mesme. Në këtë moshë, ata thjesht po largohen nga pozicioni i papajtueshëm që ishte më parë.
Nëse belbëzimi perceptohet me dhimbje nga një person, ai mund të ketë dëshirë të mos flasë ose të flasë sa më pak, d.m.th. mos e ekspozoni veten në ndjesi të tilla të pakëndshme. Ai fillon të largohet nga situatat e të folurit vetë, të mendojë se si të thuash më pak ose të mos thuash fare, tërhiqet në vetvete.
Ky fenomen quhet "paradoks log" dhe përshkruhet nga V. Levy. Nëse një regjistër shtrihet në tokë, atëherë është shumë e lehtë të ecësh mbi të, nëse e ngre për një metër, atëherë është më e vështirë të ecësh, nëse me 20 metra, atëherë është thjesht e pamundur që një person i papërgatitur të ecë. Në rastin e fundit, një person fillon të mendojë se si të mos bjerë. Kjo do të thotë, ai i drejton përpjekjet e tij drejt mendimeve rreth rënies, duke programuar dhe formuar ato lëvizje të vështira që do ta parandalojnë atë të kalojë. I njëjti mekanizëm vlen për belbëzimin.
